پیش بینی سازندهای خاک در مسیر حفاری TBM با استفاده از مدلسازی داده های گمانه های ژئوتکنیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه صنعتی تبریز (سهند)، دانشکده مهندسی معدن

2 دانشگاه صنعتی سهند تبریز

3 سرپرست نظارت پروژه خط 2 متروی تبریز

10.22044/tuse.2025.16391.1503

چکیده

زمین شناسی و پارامترهای ژئوتکنیک همیشه یکی از مسائل مهم و موثر در اجرای پروژه‌های زیر زمینی بویژه در تونلسازی‌ به حساب می‌آید. این پژوهش به منظور توسعه یک روش سیستماتیک برای پیش‌بینی دقیق توزیع سازندهای خاکی در مسیر حفاری تونل با ماشین حفار تماممقطع (TBM) انجام شد. مطالعه موردی بر روی خط ۲ متروی تبریز با طول حدود ۲۲ کیلومتر متمرکز بود که از سازندهای خاکی متنوعی عبور می‌کند. در این تحقیق، از داده‌های ژئوتکنیکی ۱۱ گمانه شامل پارامترهای چسبندگی، زاویه اصطکاک داخلی، وزن مخصوص و مدول الاستیسیته استفاده شد. روش اصلی به کار گرفته شده، کریجینگ شاخص (Indicator Kriging) بود که به عنوان یک تکنیک زمین‌آماری پیشرفته برای مدلسازی سه‌بعدی تغییرات مکانی لایه‌های خاکی مورد استفاده قرار گرفت. مراحل تحقیق شامل: ۱) دسته‌بندی لایه‌ها به سه گروه اصلی (رس، شن و ماسه، سیلت) بر اساس اندازه ذرات، ۲) منظم‌سازی داده‌ها با ایجاد نقاط مجازی در فواصل یک متری در طول گمانه‌ها، ۳) تحلیل ساختار فضایی داده‌ها با استفاده از واریوگرام‌های افقی و قائم برای هر گروه، و ۴) اعتبارسنجی مدل با روش Cross-Validation بود. نتایج نشان داد که مدل توسعه یافته با دقت ۸۰٪ قادر به پیش‌بینی توزیع لایه‌ها در نقاط نمونه‌برداری نشده می‌باشد. این روش می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای کاهش عدم قطعیت در پروژه‌های تونل‌زنی، بهینه‌سازی مسیر حفاری و مدیریت ریسک‌های ژئوتکنیکی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات