توسعه‌‌ی پایدار شهری با استفاده از فضاهای زیرسطحی- مطالعه‌ی موردی: محدوده‌ی میدان تجریش تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته‌ی کارشناسی‌ارشد طراحی شهری؛ دانشکده‌ی مهندسی معماری و شهرسازی؛ دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

توسعه‌ی پایدار شهری با رویکرد استفاده از فضاهای زیرسطحی یکی از رهیافت‌های نوین در زمینه‌ی شهرسازی است. این رویکرد ضمن استفاده از قابلیت‌های مثبت فضاهای زیرسطحی تلاش می‌کند تا مسایل و مشکلات شهرها از قبیل کمبود فضا، مسایل حمل و نقل و زیست‌محیطی را حل نماید. هدف این مقاله، مطالعه‌ی فضاهای زیرسطحی، جنبه‌ها و فواید استفاده از این فضاها از دیدگاه توسعه‌ی پایدار شهری با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بررسی موردی نمونه‌ها است. پس از طرح مساله و اهمیت آن، به تبیین مفهوم توسعه‌ی پایدار و ویژگی‌های فضاهای زیرزمینی پرداخته شده است. در مطالعه‌ی موردی، محدوده‌ی میدان تجریش تهران، با زمینه‌ها و عناصر طبیعی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین مسایل متعدد در ابعاد ترافیکی، زیست‌محیطی و فضایی بررسی شده است. در این پژوهش توسعه‌ی زیرسطحی محدوده‌ی میدان تجریش به صورت ترکیبی از توسعه‌های نقطه‌ای و خطی پیشنهاد شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که توسعه‌ی فضاهای زیرزمینی با رعایت اصول پایداری می‌تواند در حل مسایل شهری بویژه در شهرهای بزرگ و مراکز متراکم آن‌ها موثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها


[1]    استرلینگ، آر.، و کارمودی، جی. (1388). طراحی فضاهای زیرزمینی (ویرایش اول). (و. ر. ابراهیمی، ترجمه.) مشهد، ایران: نشر مرندیز. شابک: ٩٧٨٦٠٠١٠٦٠١٦٨.
[2]     Kauffman, A. (2012). Urban Heat Island Effect. Retrieved March 02, 2013, from Southwest Urban Hydrology Web Site: http://www.southwesturbanhydrology.com/urbanization-concerns/urban-heat-island-effect/.
[3]    واتسون، دی.، و لبز، کی. (1382). طراحی اقلیمی: اصول نظری و اجرایی کاربرد انرژی در ساختمان. ص 123-125. (و. قبادیان و م. ف. مهدوی، ترجمه) تهران، ایران: انتشارات دانشگاه تهران. شابک : 3-3875-03-964.
[4]    لقایی، ح.، و محمدزاده‌‌تیتکانلو، ح. (1378). مقدمه‌ای بر مفهوم توسعه‌ی شهری پایدار و نقش برنامه‌ریزی شهری. نشریه‌ی هنرهای زیبا، 6، 32-43. تهران، ایران: دانشگاه تهران.
[5]    خاتمی، س. م. ج.، و فلاح، م. ح. (1389). جایگاه آموزش پایداری در معماری و ساختمان. نشریه‌ی صفه، 20 (50)، 21-34. تهران، ایران: دانشگاه شهید بهشتی.
[6]    عزیزی، م. م. (1380). توسعه‌ی شهری پایدار، برداشت و تحلیلی از دیدگاه‌های جهانی. نشریه‌ی صفه، 11 (33)، 15-27. تهران، ایران: دانشگاه شهید بهشتی.
[7]    ردریک، آر.، و بوتلر، کی. (1387). مکان‌ها و مکان‌سازی، استانداردهای برنامه‌ریزی و طراحی شهری انجمن شهرسازی آمریکا، ص 328-334. (گ. اعتماد، م. بهزادفر، و س. صالحی میلانی، ترجمه) انتشارات جامعه‌ی مهندسین مشاور ایران. شابک: 7-2411-04-964-978.
[8]    مولایی، الف. (1389). طراحی شهری انسان‌مدار با رویکرد توسعه‌ی زیرسطحی شهری-نمونه‌ی موردی محدوده‌ی میدان قدس تا میدان تجریش تهران. تهران، ایران: پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد شهرسازی- طراحی شهری، دانشگاه علم ‌و صنعت ایران.
[9]     Golany.S. G., & Ojima.T. (1996). Geo-Space Urban Design. New York: John Wiley. ISBN-13: 9780471162520.
[10] Parriaux, A., Blunier, P., Maire, P., & Tacher, L. (2007). The Urban Underground in the Deep City Project: for Construction but not only. The Associated Research Centers for Urban Underground Space (ACUUS) 11th Conference on Underground Space: Expanding the Frontiers. Athens.http://www.thinkdeep.nl/documents/Papers/Parriaux.pdf .
[11] Bobylev, N. (2009). Mainstreaming Sustainable Development into A City’s Master Plan: A Case of Urban Underground Space Use. Land Use Policy, 26(4), 1128-1137. http://dx.doi.org/10.1016/j.landusepol.2009.02.003.  
[12] Liu, N., & Zhang, C. (2011). Based on Energy-Saving of Utilization and Development of Urban Underground Space Resource of Qingdao. Energy Procedia, 5(IACEED2010), 15-19. http://dx.doi.org/10.1016/j.egypro.2011.03.003.
[13] Barker, M. B. (1986). Using the Earth to Save Energy: Four Underground Buildings. Tunneling and Underground Space Technology, 1(1), 59-65. http://dx.doi.org/10.1016/0886-7798(86)90129-X.
[14]بینا، م. (1386). تجزیه و تحلیل اقلیمی شوادان‌ها در خانه‌های دزفول. نشریه‌ی هنرهای زیبا، 33، 37-46. تهران، ایران: دانشگاه تهران.
[15] Sterling, R. L., & Godard, J. P. (2005). GeoEngineering Considrations in the Optimum Use of Underground Space. ITA-Technical Report. ITA-AITES: http://www.ita-aites.org/index.php?id=64.
[16]  گلکار، ک. (1379). طراحی شهری پایدار در حاشیه‌ی شهرهای کویری. نشریه‌ی هنرهای زیبا، 8، 43-52. تهران، ایران: دانشگاه تهران.