ارایه تعریفی از معماری کند و روش‌های طراحی آن، براساس مصادیق ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار؛ دانشکده‌ی فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

تنوع، تعدد و گستردگی حضور مصادیق معماری کند در کشور ایران، مؤید اهمیت آنها در معماری ایران است. علیرغم سوابق پژوهشی متعدد درخصوص این مصادیق و نیز علیرغم تعدد نام‏های مطرح‌شده برای آنها، تعریف کامل و جامعی از این نوع معماری دردسترس نیست. این وضعیت مانع از درک همه‌جانبه معماری کند می‏شود. لذا هدف از مقاله پیشِ‌رو آن بوده که تعریفی جامع از این نوع معماری ارائه دهد. درحقیقت، مقاله بدنبال آن بوده که معماری کند را براساس دو وجه محصول و فرآیند طراحی آن تعریف کند. در وجه نخست، سعی شده که این نوع معماری، براساس مقولات شش‌گانه کاپون یعنی عملکرد، شکل، معنا، ساخت، بافت و انگیزه تعریف شود. در وجه دوم نیز، بدنبال معرفی روش‌های طراحی این نوع معماری در گذر تاریخ بوده است. مقاله حاضر برای تعریف معماری کند از تعریف مصداقی (اتکاء به مصادیق ایرانی معماری کند) و تعریف برپایه تقسیم (اتکاء به اقسام مختلف آن) بهره گرفته است. پژوهش حاضر برای گردآوری داده‌ها از متون نوشتاری و مراجعه مستقیم به مصادیق استفاده نموده است. نتایج نشان داده که تعریف معماری کند در وجه محصول آن، در مقوله عملکرد، برحسب نوع و تداوم عملکردی؛ در مقوله شکل برحسب شکل ورود به فضا، شکل سازمان فضایی، شکل فضاها و شکل پوشش؛ در مقوله معنا برحسب وسعت تاریخی؛ در مقوله ساخت برحسب نوع استفاده از راهکار کندن زمین، نوع فناوری کندن زمین و شیوه اجرایی؛ در مقوله بافت برحسب همجواری‌ها و مقیاس فضایی و در مقوله انگیزه برحسب مزایای زمین، با ویژگی‌های متعددی توأم است. علاوه‌براین، نتایج حاکی از آن بوده که سیر تحول فرآیندهای به‌کاررفته در طراحی این مصادیق می‌تواند در قالب الگوهای غریزی-تقلیدی، تجربی و علمی معرفی گردد.

کلیدواژه‌ها


Alberti, L. B. (1755). the Architecture of Leon Battista Alberti in Ten Books, (Trans by) J. Leoni, London: Printed by Edward Owen
Alexander, C. (1964), Notes on the Synthesis of Form, Cambridge and Massachusetts: Harvard University press,
Alizadeh, B. (1387). Critique of the philosophical foundations of Aristotle's logic. Mesbah, 9(35): 15-35
Ashrafi, M. (1390). A Research in Troglodytic Architecture. Journal of Architecture and Urban Planning, 4(7): 25-47.
Biglari, F., Mashkour, M., Shidrang, S., Javeri, M., Yazdi, M., Tengberg, M., Bahrololumi, F., Darvish, J., Taheri, K. (1393). Qaleh Bozi, New Evidence of Late Middle Paleolithic Occupation in the Zayandeh-Rud Basin, Esfahan Province. Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran, 4(7): 7-26
Broadbent, G. & Ward, A. (1969), Design Methods in Architecture, London: Lund Humphries
Broadbent, G. (1973), Design in Architecture; Architecture and the Human Sciences, London: John Wiley & Sons Ltd.
Capon, D. S. (1388). Architectctural Theory, Vol 1 & 3. (Trans by) A. Yaran. Tehran: Shahidi Press
Cross, N. (1398). Designerly Ways Of Knowing. (Trans by) J. Goudini, Qazvin: Jahade Daneshgahi
Dashtizadeh A. (1396). The Damages of Caves and Rock Shelters of the Paleolithic Period in the South Zagros. Parseh J Archaeol Stud. 1(2) :7-19
Eghtedari, A., Nasr, T., Movahed, Kh., Barzegar Marvasti, Z. (1399). Investigating Energy Consumption of an Earthshelterd Building Compared to a Land-Based Model (A Case Study: Shiraz City), Tunneling & Underground Space Engineering, 9(2): 185-206.
Fallahzadeh, Z. & Tehrani, F. (1391). Recognition of Troglodytic Monuments in Abarkooh Historic city. In Ashrafi, M. (1394). Proceedenigs of the First Troglodytic Architecture Conference, Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism
Friedman, K. (2003), Theory construction in design research: criteria: approaches, and methods, Design Studies, 24(6): 507-522.
Goudini, J. & Vafamehr, M. (1398). A Comprehensive Concept of Architecture in the Study of Industrial Complexes Based on Systems Theory Approach, Journal of Iranian Architecture & Urbanism, 10(1): 79-93
Grutter, J. k. (1386). Aesthetics in architecture. (Trans by) J. Pakzad & A. Homayun, Tehran: Shahid Beheshti University
Hashemi Fesharaki, S. J. & Gharabaghi, M. (1390). Principles of Design and Construction of Safe Shelter Spaces, Tehran: Nokhbesazan.
Heidari, A. (1379). Tombs Monuments of Sassanids and Pathians in the Zagros Mountains. Athar, 21(31 & 32): 317-321
Hosseini, R. (1394). Establishing Indices of Underground Space Development in Terms of Urban Crisis Management Criteria. Bagh-e Nazar, 12(35): 53-64.
Iran National Building Regulations. (1391). Passive Defense. Tehran: Ministry of Housing and Urbanism IRI. 21
Javeri, M. & Montazer Zohor, M. (1391). The Underground Shelter of Semirom Tape Hazhdar, In Ashrafi, M. (1394). Proceedenigs of the First Troglodytic Architecture Conference, Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism
Kant, I. (1362), Critique of Pure Reason, (tra by) S. Adib-Soltani, Tehran: Amirkabir Press
Khan Moradi, M. (1391). Evolution and Typology of Rock Tombs. In Ashrafi, M. (1394). Proceedenigs of the First Troglodytic Architecture Conference, Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism
Lawson, B. (2006). How Designers Think: The Design Process Demystified (4th ed.). Oxford; Burlington, MA: Elsevier/ Architectural Press.
Mahboobi, G., Mokhtabad, M., Etesam, I., Attarabbasi, M. (1396). Symbiosis of Inside and Outside in Architecture of the Naqsh-e Jahan Square. Bagh- E Nazar, 15(58): 51-64.
Mangeli, M., Abouei, R., Mehdizadeh Saradj, F. (1396). A New Look at Unique Characteristics of Iran's Rock-Cut Architecture Settlements (Case Study: The World Heritage Site of Meymand Village, Shahre Babak). Journal of Studies of Human Settlements Planning, 12(4): 785-802.
Memariyan, G. H. (1389). Course in Theory of Architecture. Tehran: Soroush
Mirfatah, A. S. & Shekari Niri, J. (1375). Abazar rock-cut village. Asar journal, 26 & 27 (1): 60-85.
Mohamadifar, Y., Hemati Azandaryai, E., Khaksar, A., Fooruzanfar, F., (1394). A Study on the Subterranean Burials of the Sāmen (Malayer) rocky Architectural Complex. Journal of Archaeological Studies, 7(2): 117-129. 
Mohammadi Ghasrian S, Beik Mohammadi K. (1396). Identification a Site Accrued to Middle Paleolithic Period in Proximity of Hersin’s Qalakamandbag Tappeh. Parseh J Archaeol Stud. 1 (1) :9-19
Naghshineh, A. S., Hatami, E., Nikravan Matin, H. (1392). Petrographic Study of the Iron Age Pottery of Huto Cave. Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran, 3(5): 63-78
Nasrollahi, N. & Akrami Abarghuie, F. (1395). Investigating the Effects of Energy Efficiency for the Earth-Shelterd Buidings in Different Uses (Case Study: Hot-arid Climate of Yazd), Maremat & Memari-e Iran, 6(11): 41-50.
Nazar Nezhad, N. (1381). Essence and Kinds of Definition. Tabriz: Research Center of the Islamic-Human Sciences
peyman, S., Hosseini, M., Taghavi Parsa, M. (1399). Analysis of the Effects of the Presence of Protective Concrete Layer on the Effect of Underground Structures Under the Influence of Explosive Charge. Passive Defense Quarterly, 11(1): 83-90.
Roy, R. (1994), The Complete Book of the Underground Houses, New York: Sterling Publishing Co.
Sheikhul-Hokamayee, E. & Hassani, M. M. (1395).  The Role of Unread Inscriptions of Darab's Stone Mosque in Identifying the Function and the Date of Building Construction. Historical Sciences Studies, 8(2): 81-94.
Shoja Del, N. & Khan Mohammadi, B. (1393). Investigating Rock Tombs in West Azarbayjan Province. Payman, 18(68): 272-295
Soltani Mohammadi, M., Raeisi, M., Fahami, M. (1395). Typology of Qanat Mills in the City of Naein. JHRE. 35 (156) :127-146
Vitruvius, (1914). Ten Books on Architecture, (Trans by) M. H. Morgan, London: Oxford University Press
Watson, D., Labs, K. (1396). Clamatic Design. 16th ed. (Trans by) V. Ghobadian & M. Faze Mahdavi. Tehran: Tehran University Press
Wotton, H. (1624), the Elements of Architecture, London: John Bill
Zargar, A. (1378). An Introduction to the Iranian Rural Architecture, Tehran: Shahid Beheshti University